Uszkodzenia łąkotki

Uszkodzenie łąkotki to często spotykane uszkodzenie w obrębie stawu kolanowego. W wielu sytuacjach jest to efekt urazu skrętnego kolana.

 

Anatomia

Łąkotki są elastycznymi tworami włóknisto chrzęstnymi w kształcie przypominającymi literę C.

W stawie kolanowym wyróżniamy dwie łąkotki : przyśrodkową i boczną.

Łąkotki pełnią ważne funkcje w stawie kolanowym. Amortyzują obciążenia, absorbują drgania, rozprowadzają płyn stawowy, dopasowują powierzchnie stawowe uda i piszczeli stabilizując staw oraz dzielą staw na dwa piętra. W piętrze górnym wykonywane są ruchy zginania i prostowania stawu kolanowego w dolnym ruchy rotacyjne.

Każdą łąkotkę, ze względu na stopień unaczynienia dzielimy na strefy:

• czerwoną (od strony torebki stawowej)-dobre ukrwienie
• mieszaną (środkową)- słabe ukrwienie
• białą (wewnętrzna, w jej skład wchodzi wolny brzeg łąkotki)- brak ukrwienia

Powyższy podział jest ważny pod kątem doboru odpowiedniej metody leczenia, o czym napiszę później.

Funkcje łąkotek:

• Amortyzacja stawu kolanowego
• Rozprowadzanie płynu stawowego
• Dopasowanie powierzchni stawowej uda i piszczeli

 

 

Patogeneza

Przyczyny uszkodzeń łąkotek:

-urazy skrętne stawu kolanowego (najczęściej urazy sportowe)

-zmiany zwyrodnieniowo-przeciążeniowych

 

Ciekawostka: ze względu na uwarunkowania anatomiczne (mocniejsze i sztywniejsze przymocowanie do torebki stawowej), łąkotka przyśrodkową częściej ulega uszkodzeniom.

 

Objawy

Objawy uszkodzenia łąkotki to:

• blokowanie ruchu w stawie kolanowym
• ograniczony zakres ruchu
• bóle
• uczucie przeskakiwania w stawie (trzaski)
• niestabilności stawu
• obrzęki stawu.

 

Diagnostyka

W przypadku wystąpienia wyżej wymienionych dolegliwości, szczególnie będących następstwem urazu skrętnego stawu kolanowego, należy niezwłocznie udać się na konsultację do lekarza ortopedy.  Doświadczony lekarz już na podstawie badania klinicznego jest w stanie z dużym prawdopodobieństwem postawić właściwe rozpoznanie.

Potwierdzenie wstępnego rozpoznania odbywa się w oparciu o badanie RTG i przede wszystkim MRI (rezonans magnetyczny).

W mojej ocenie USG jest badaniem, które słabo ocenia struktury wewnętrzne stawu kolanowego (łąkotki , więzadła krzyżowe).

 

Leczenie

 

Uwaga: Uraz skrętny stawu kolanowego, któremu towarzyszą wyżej wymienione dolegliwości każdorazowo wymaga badania i konsultacji lekarza ortopedy.

 

Pomoc przedlekarska

Po urazie skrętnym stawu kolanowego pierwsza pomoc sprowadza się do elewacji kończyny (wyższe ułożenie), stosowania miejscowo (na kolano) zimnych okładów i ewentualnego unieruchomienia nogi z ujęciem uda i podudzia (zasada Potta) i oczywiście odciążania kończyny.

 

Pierwsza pomoc lekarska

Po zbadaniu pacjenta przez lekarza, często następnym krokiem jest punkcja stawu (ściągnięcie krwiaka/wysięku). W wyniku urazu stawu może dojść do mechanicznego uszkodzenia wewnętrznych struktur stawowych i powstanie krwiaka, ograniczającego zakres ruchu i powodującego ból.

Następnie kończyna jest unieruchamiana w ortezie (stabilizatorze), bądź opatrunku gipsowym (gips okrężny lub longeta). Okres unieruchomienia kończyny wynosi od 3 do 6 tygodni.

Zlecane są dodatkowe badania obrazowe (MRI, kontrolne badanie RTG).

Z zastosowaniem unieruchomienia łączy się konieczność stosowania profilaktyki przeciw zakrzepowej przez cały czas unieruchomienia. (w dużym uproszczeniu: gdy mięśnie nogi nie działają w pełni , krew z naczyń żylnych jest słabiej przez te mięśnie wypychana, a to zwiększa ryzyko powstania choroby zakrzepowej naczyń kończyn dolnych)

 

Leczenie operacyjne

Jeżeli wynik badania MRI potwierdza wcześniejsze przypuszczenia lekarza, co do istnienia uszkodzenia łąkotki, pacjent wymaga leczenia operacyjnego.

Pewnymi wyjątkami od reguły są niektóre uszkodzenia łąkotek u dzieci i drobne uszkodzenia u osób dorosłych.

Leczenie operacyjne w przypadku uszkodzeń łąkotki jest leczeniem małoinwazyjnym. W tym celu wykonuje się artroskopię stawu kolanowego. Zabieg ten polega na wykonaniu najczęściej dwóch nacięć skóry, które stanowią  porty dla kamery artroskopowej i narzędzi.

O postępowaniu lekarza względem uszkodzonej łąkotki podczas artroskopii decydują dwie kwestie: kształt uszkodzenia i strefa uszkodzenia.

Można wyróżnić wiele typów uszkodzeń łąkotki pod kątem kształtu i płaszczyzny uszkodzenia: uszkodzenie rączki od wiaderka , papuziego dziobu, pionowe, poziome.

Uszkodzenia wielopłaszczyznowe wymagają menisektomii czyli usunięcia łąkotki w zakresie ograniczonym do uszkodzenia.

Ze względu  na ubogie ukrwienie łąkotki ma ona stosunkowo niski potencjał do gojenia. Dlatego też szyje się uszkodzenia łąkotki w strefie ukrwionej – przytorebkowej , zwanej czerwoną i strefie środkowej. Uszkodzenie brzegu wolnego łąkotki są uszkodzeniami, które opracowuje się poprzez częściowe usunięcie łąkotki w zakresie uszkodzenia. Innymi słowy w takim przypadku usuwa się, jak najmniejszą część łąkotki zawierającą uszkodzenie.

W przypadkach całkowitego uszkodzenia łąkotki istnieje możliwość przeszczepienia łąkotki z banku tkanek lub sztucznej.

 

Rodzaje operacyjnego zaopatrzenia uszkodzeń łąkotki:

• Menisektomia – usunięcie części , bądź całej łąkotki
• Leczenie rekonstrukcyjne – szycie, bądź przeszczepianie łąkotki

 

Rehabilitacja

Jak po każdej operacji w obrębie narządu ruchu, rehabilitacja jest ważnym elementem leczenia. Bardzo dobrym pomysłem jest rozpoczęcie rehabilitacji ruchowej już przed operacją, co przyśpiesza proces dochodzenia do pełni sprawności pacjenta po zabiegu.

Wiele osób interesuje kwestia czasu, po którym wrócą do aktywności zawodowej, po operacji.

Czas ten jest uzależniony od rodzaju leczenia i w przypadku częściowego usunięcia łąkotki wynosi około 4 -8 tygodni , w przypadku szycia łąkotki wynosi średnio 8-12 tygodni.

Należy pamiętać, że po szyciu łąkotki pacjent porusza się około 4-6 tygodni w stabilizatorze stawu kolanowego. Unieruchomienie nogi przyczynia się do dużych zaników mięśniowych, co przekłada się na wydłużenie okresu rekonwalescencji chorego.