Dyskopatia

Dyskopatia kręgosłupa jest bardzo ogólnym określeniem procesu chorobowego toczącego się w dysku kręgowym. Często dyskopatię nazywa się również przepukliną jądra miażdżystego dysku kręgowego.

Choroba polega na powstawaniu zmian degeneracyjnych (zwyrodnieniowych) w tkance dysku. Najczęściej zmiany te są efektem sumujących się przeciążeń w obrębie kręgosłupa. Inną przyczyną schorzenia może być uraz, który działa jak mechanizm spustowy dla dalej rozwijającego się procesu degeneracyjnego dysku.

 

PRZYCZYNY

• nieprawidłowa postawa ciała
• urazy przeciążeniowe związane z wykonywaną pracą (budowlańcy, stomatolodzy, sprzedawcy, informatycy)
• urazy
• wady postawy
• otyłość
• nieprawidłowo wykonywane aktywności sportowe.

 

Ważne: ciąża bywa u wielu kobiet czynnikiem inicjującym pojawienie się dolegliwości bólowych, wynikających z dyskopatii kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego.

 

Dyskopatia najczęściej zlokalizowana jest w odcinkach kręgosłupa o stosunkowo największej ruchomości , czyli w kręgosłupie szyjnym i lędźwiowym.

Ze względu na powszechność zjawiska, dyskopatię zaczęto zaliczać do chorób cywilizacyjnych. Przyjmuje się, że około 50% populacji krajów rozwiniętych regularnie odczuwa dolegliwości bólowe kręgosłupa związane z szeroko rozumianą dyskopatią.

 

ANATOMIA

Dysk kręgowy jest strukturą oddzielającą sąsiadujące ze sobą trzony kręgowe kręgosłupa. Dzięki swojej elastyczności jest on pewnego rodzaju amortyzatorem przenoszącym siły i dającym możliwość ruchu trzonów kręgów oraz rozpraszania sił działających na trzony.

Dysk kręgowy składa się w części centralnej z jądra, a na obwodzie z pierścienia włóknistego.

 

PATOMECHANIZM

W wyniku urazów przeciążeniowych dochodzi do pojawienia się zmian degeneracyjnych w obrębie dysku, które z czasem nasilają się. Dysk traci swoje właściwości (elastyczność). Następuje odwodnienie jądra miażdżystego i uszkodzenie struktury pierścienia włóknistego. Działające osiowo na kręgosłup siły, przyczyniają się do przemieszczania jądra miażdżystego w rejon kanału kręgowego i otworów międzykręgowych, oraz jego kompresji (ucisku) na struktury nerwowe (rdzeń i korzenie nerwowe).

 

OBJAWY

Objawy się różnią w zależności od odcinka kręgosłupa objętego schorzeniem.

Najczęściej dolegliwości dotyczą kręgosłupa szyjnego i lędźwiowo-krzyżowego.

Kręgosłup szyjny:

• ból „karku”
• ból tyłu głowy (okolica potyliczna)
• sztywność szyi
• ból obręczy barkowej (brachialgia-rwa barkowa)
• dolegliwości bólowe promieniujące do kończyny górnej, z drętwieniem/bólem lub nie palców/całej dłoni

Kręgosłup lędźwiowo-krzyżowy (L-S):

• miejscowy ból pleców
• ból okolicy krzyżowej z promieniowaniem do pośladków (objawy rwy kulszowej)
• ból pleców z promieniowaniem na obwód, do kończyny dolnej (najczęściej po pośladku , bocznej powierzchni uda, do stopy), z zaburzeniem czucia lub bez w obrębie nogi
• niedowłady kończyn dolnych (postacie ciężkie)
• zaburzenia oddawania moczu (postacie ciężkie)

 

Uwaga: W początkowym stadium dyskopatia może być bezobjawowa. Najczęściej dyskopatię bezobjawową rozpoznaję się przy okazji wykonywania diagnostyki obrazowej, w związku z urazem kręgosłupa.

 

DIAGNOSTYKA

Punktem wyjścia do diagnostyki obrazowej jest zawsze badanie lekarskie.

W przypadku dyskopatii lekarz ortopeda lub neurolog sprawdza odruchy ścięgniste (osłabienie odruchu kolanowego i ze ścięgna Achillesa) i rozciągowe (objaw Lasègue’a).

Diagnostyka obrazowa w chorobach kręgosłupa sprowadza się do RTG, MRI, TK. Ze wskazaniem na badanie rezonansu magnetycznego, jeśli chodzi o dyskopatie.

 

LECZENIE

W zależności od stopnia zaawansowania choroby lekarz: ortopeda, neurolog lub neurochirurg decyduje, co do metody leczenia.

Postacie lekkie, bez ucisku struktur nerwowych:

• rehabilitacja
• ćwiczenia indywidualne
• fizykoterapia
• terapia manualna
• masaże
• odpowiednio dobrane ćwiczenia sportowe

 

Uwaga: leczenie dyskopatii nawet w początkowym stadium zaawansowania nie spowoduje, że zmiany chorobowe się cofną.

Istotą leczenie jest zahamowanie rozwoju choroby i niedopuszczenia aby proces objął inne odcinki kręgosłupa.

Należy zdawać sobie sprawę, że kręgosłup trzeba postrzegać, jako całość. Procesy chorobowe w jednym regionie powodują  przenoszenie obciążeń na inny odcinek kręgosłupa, który również po pewnym czasie narażony  będzie na dyskopatię. Co więcej, taki mechanizm kompensacji może również z kręgosłupa przenieść obciążenia na inne stawy, dając początek np. chorobie zwyrodnieniowej bioder, czy kolan.

Postacie zaawansowane, z uciskiem struktur nerwowych:

• techniki operacyjne bez zastosowania implantów: mikrodyscectomie- usunięcie fragmentu dysku uciskającego nerw
• techniki operacyjne z zastosowaniem implantów: usztywnienia (stabilizacje) kręgosłupa, operacje wszczepienia implantów dysków, po wcześniejszym usunięciu chorego dysku.

 

CIEKAWOSTKI

• Pływanie „żabką” i „kraulem” u pacjentów z objawową dyskopatią odcinka lędźwiowego kręgosłupa jest nie wskazane (zwiększone obciążenie odcinka lędźwiowo-krzyżowego) .
• Brak przeciwskazań do pływania na grzbiecie u pacjentów z dyskopatią.
• Stabilna dyskopatia (bez ostrych objawów) nie jest przeciwskazaniem do aktywności sportowej. Należy jednak zadbać, aby intensywność ćwiczeń była adekwatna do aktualnego stanu zdrowia.